Chuyển phôi tươi hay phôi trữ: Lựa chọn nào tối ưu khi làm IVF?

1. Chuyển phôi tươi và chuyển phôi trữ khác nhau thế nào?

Chuyển phôi tươi hay chuyển phôi trữ thì khác nhau ra sao cả về cái quy trình thực hiện lẫn bản chất về sinh học ạ?

PGS.TS.BS Hoàng Thị Diễm Tuyết - Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương trả lời: Trong quá trình thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), người phụ nữ sẽ được kích thích buồng trứng, sau đó lấy trứng trưởng thành ra khỏi cơ thể. Cùng lúc đó, tinh trùng cũng được lấy từ người chồng. Trứng và tinh trùng được kết hợp với nhau trong môi trường phòng lab để tạo thành phôi. Sau đó, phôi sẽ được đặt vào trong buồng tử cung của người phụ nữ. Quá trình này gọi là chuyển phôi. Tùy vào thời điểm chuyển phôi, có hai hình thức: Chuyển phôi tươi: Phôi vừa mới tạo ra và được đặt trong buồng tử cung người phụ nữ. Chuyển phôi trữ (đông lạnh): Là khi phôi được đông lạnh và bảo quản để sử dụng vào một thời điểm khác, khi cơ thể người phụ nữ đã ổn định hơn. Khi đến thời điểm thích hợp, phôi sẽ được rã đông và chuyển vào tử cung. Trên thực tế, tỷ lệ thành công của chuyển phôi trữ thường cao hơn chuyển phôi tươi. Nguyên nhân là vì sau quá trình kích trứng và chọc hút noãn, cơ thể người phụ nữ có thể bị ảnh hưởng về nội tiết và tâm lý, dễ căng thẳng - lo âu, từ đó tác động tiêu cực đến khả năng làm tổ của phôi.

PGS.TS.BS Hoàng Thị Diễm Tuyết - Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương chia sẻ sự khác biệt trong quá trình chuyển phôi tươi và chuyển phôi trữ

2. Phôi trữ đông lâu ngày có làm giảm khả năng đậu thai?

Phôi trữ lâu có ảnh hưởng tỷ lệ đậu thai và liệu có giới hạn thời gian an toàn nào cho việc lưu trữ phôi không, thưa BS?

BS.CK1 Lê Nguyễn Trọng Hiền - Phó Trưởng khoa Hiếm muộn Bệnh viện Hùng Vương trả lời: Theo thống kê, phôi được trữ đông sau 5 năm vẫn có thể mang lại thai kỳ thành công khi được chuyển vào tử cung người phụ nữ. Tuy nhiên, sau mốc 5 năm, tỷ lệ có thai bắt đầu giảm dần. Nguyên nhân là do tuổi tác của người phụ nữ tăng lên, dẫn đến những thay đổi sinh lý như nội mạc tử cung kém đáp ứng, giảm sức sống của cơ thể, từ đó ảnh hưởng đến khả năng tiếp nhận và làm tổ của phôi. Vì vậy, việc chuyển phôi nên được thực hiện khi người phụ nữ còn trẻ. Trong trường hợp người bệnh đã chuyển phôi và có thai thành công, 3 năm muốn tiếp tục sử dụng phôi trữ còn lại để sinh thêm con thì hoàn toàn có thể thực hiện được, nếu sức khỏe tổng quát và điều kiện nội mạc tử cung vẫn đáp ứng tốt.

3. Tình trạng sức khỏe người phụ nữ có ảnh hưởng kế hoạch chuyển phôi?

Bên cạnh yếu tố kỹ thuật, có phải tình trạng sức khỏe - chẳng hạn như nội mạc tử cung mỏng, buồng trứng đa nang hay ứ dịch tử cung - cũng khiến bác sĩ phải điều chỉnh kế hoạch chuyển phôi phù hợp với từng bệnh nhân hay không, thưa BS?

PGS.TS.BS Hoàng Thị Diễm Tuyết trả lời: Phôi là trứng đã được thụ tinh, nhưng để phát triển thành thai nhi thành công còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Một trong những yếu tố quan trọng là giai đoạn phôi làm tổ trong nội mạc tử cung. Nếu nội mạc tử cung quá mỏng, quá dày, hoặc người bệnh có các vấn đề như u xơ tử cung, thì khả năng phôi bám vào và phát triển sẽ bị ảnh hưởng. Bên cạnh đó, chất lượng phôi và tình trạng sức khỏe tổng quát của người phụ nữ cũng đóng vai trò quyết định. Phụ nữ có sức khỏe ổn định, không mắc bệnh mạn tính thường có tỷ lệ phôi làm tổ và đậu thai cao hơn. Trong những trường hợp như: ứ dịch lòng tử cung, nội mạc tử cung chưa đạt yêu cầu, hoặc có dịch ở vòi trứng (ứ dịch tai vòi), bác sĩ sẽ không thực hiện chuyển phôi ngay, vì những yếu tố này có thể làm giảm khả năng đậu thai hoặc gây hỏng phôi. Vì vậy, trước khi chuyển phôi, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám, làm các xét nghiệm cần thiết, đánh giá và điều trị các bất thường (nếu có). Chỉ khi tử cung và nội mạc đạt điều kiện tối ưu, việc chuyển phôi mới được tiến hành nhằm tăng tối đa khả năng mang thai thành công.

4. Chuyển phôi tươi hay chuyển phôi trữ có tỷ lệ đậu thai cao hơn?

Bác sĩ có thể chia sẻ nhóm bệnh nhân nào thường đạt kết quả tốt hơn với chuyển phôi tươi - và nhóm nào có tỷ lệ đậu thai cao hơn khi chuyển phôi trữ?

BS.CK1 Lê Nguyễn Trọng Hiền trả lời: Việc lựa chọn chuyển phôi tươi hay chuyển phôi trữ sẽ do bác sĩ chỉ định sau khi đánh giá kỹ lưỡng từng trường hợp cụ thể. Tại khoa Hiếm muộn - Bệnh viện Hùng Vương, người bệnh sẽ được tư vấn rõ ràng về phương án phù hợp nhất, dựa trên tình trạng sức khỏe và các chỉ số xét nghiệm. Trong quá trình kích thích buồng trứng, một số phụ nữ - đặc biệt là người có hội chứng buồng trứng đa nang - có thể gặp tình trạng nội mạc tử cung không sẵn sàng tiếp nhận phôi, hoặc nồng độ nội tiết tố progesterone tăng cao, làm ảnh hưởng đến “cửa sổ làm tổ” - thời điểm mà nội mạc tử cung có khả năng tiếp nhận phôi tốt nhất. Ngoài ra, những bệnh lý như lạc nội mạc tử cung cũng có thể khiến môi trường tử cung kém thuận lợi cho quá trình làm tổ. Trong các trường hợp như vậy, bác sĩ sẽ ưu tiên trữ đông phôi và chuyển phôi vào một chu kỳ sau, khi cơ thể người phụ nữ đã ổn định hơn về nội tiết và nội mạc tử cung được chuẩn bị tốt hơn. Thực tế cho thấy, tỷ lệ mang thai của chuyển phôi trữ trong các tình huống này thường cao hơn so với chuyển phôi tươi.

BS.CK1 Lê Nguyễn Trọng Hiền - Phó Trưởng khoa Hiếm muộn Bệnh viện Hùng Vương đưa ra các tác động giúp tỷ lệ đậu thao cao khi chuyển phôi tươi hoặc phôi trữ

5. Không thể chuyển phôi tươi, thời gian sớm nhất để chuyển phôi trữ là bao lâu?

Trong trường hợp cơ thể chưa sẵn sàng để chuyển phôi tươi, thì sau bao lâu có thể tiến hành chuyển phôi trữ, thưa bác sĩ? Câu hỏi này đặc biệt được nhiều cặp vợ chồng từ nước ngoài quan tâm, để có thể chủ động sắp xếp thời gian về Việt Nam phù hợp với lịch điều trị.

BS.CK1 Lê Nguyễn Trọng Hiền trả lời: Trước đây, sau khi thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm nhưng chuyển phôi không thành công, người bệnh thường được khuyến nghị nghỉ ngơi, hồi phục trong khoảng 3 tháng trước khi chuyển phôi trở lại. Mục đích là để cơ thể ổn định nội tiết và chuẩn bị lại môi trường tử cung. Tuy nhiên, hiện nay với sự tiến bộ của y học sinh sản, thời gian chờ đợi đã được rút ngắn đáng kể. Sau quá trình kích trứng và tạo phôi, người phụ nữ sẽ có kinh trở lại sau khoảng 1 tuần. Lúc này, nội tiết bắt đầu thay đổi theo hướng phục hồi, và bác sĩ có thể bắt đầu cho bệnh nhân sử dụng thuốc để nuôi dưỡng nội mạc tử cung. Chỉ sau khoảng 3 tuần kể từ kỳ kinh mới, nếu các điều kiện thuận lợi, người bệnh hoàn toàn có thể tiến hành chuyển phôi trữ. Các nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ đậu thai trong những chu kỳ chuyển phôi sớm như vậy vẫn rất khả quan, không thấp hơn so với việc chờ đợi lâu hơn.

6. Sau khi được chỉ định làm IVF, có cần tiếp tục theo dõi tại bệnh viện không?

Sau khi nhận kết quả chỉ định làm thụ tinh trong ống nghiệm, người phụ nữ có cần tiếp tục được theo dõi và chăm sóc sức khỏe tại bệnh viện không, thưa bác sĩ?

BS.CK1 Lê Nguyễn Trọng Hiền trả lời: Trong trường hợp mang thai nhờ thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), vai trò của bác sĩ là hỗ trợ tạo phôi và đưa phôi vào buồng tử cung, giúp phôi có điều kiện thuận lợi để làm tổ và phát triển. Tuy nhiên, khác với mang thai tự nhiên, quá trình thụ tinh trong ống nghiệm đòi hỏi sử dụng nhiều loại thuốc nội tiết để hỗ trợ niêm mạc tử cung và duy trì thai. Vì vậy, trong 1-2 tháng đầu tiên của thai kỳ (tùy theo từng trường hợp), người bệnh cần được theo dõi sát tại cơ sở y tế, nhằm đảm bảo: Nội tiết được bổ sung đầy đủ và đúng liều, phôi thai phát triển ổn định, giảm thiểu nguy cơ sảy thai sớm. Việc tuân thủ đúng phác đồ theo dõi và hỗ trợ nội tiết giai đoạn đầu thai kỳ là yếu tố quan trọng giúp tăng tỷ lệ giữ thai thành công sau IVF. Các bác sĩ bệnh viện Hùng Vương tham gia trong Chương trình Radar Sản Phụ khoa kỳ 32 giải đáp các vấn đề lựa chọn trong kỹ thuật chuyển phôi

7. Tỷ lệ thành công chuyển phôi tươi và phôi trữ đông tại Bệnh viện Hùng Vương

Trong quá trình điều trị IVF tại BV Hùng Vương, hai phương pháp chuyển phôi tươi và phôi trữ đã mang lại kết quả khác nhau ra sao? Bác sĩ có thể chia sẻ về tỷ lệ thành công thực tế mà đội ngũ đã ghi nhận được?

PGS.TS.BS Hoàng Thị Diễm Tuyết trả lời: Hiện nay, tại Bệnh viện Hùng Vương, tỷ lệ thành công sau khi chuyển phôi đạt khoảng 40-50%. Đây là một con số khả quan trong điều trị hiếm muộn bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Việc thực hiện IVF càng sớm thì tỷ lệ thành công càng cao, do liên quan trực tiếp đến tuổi của người phụ nữ và chất lượng buồng trứng - nội mạc tử cung. Đặc biệt, nếu có chỉ định làm IVF, người bệnh không nên trì hoãn. Trong các phương pháp chuyển phôi, chuyển phôi tươi nếu không thực hiện đúng chỉ định có thể làm giảm đến 50% tỷ lệ thành công so với chuyển phôi trữ. Lý do là vì nếu không cá thể hóa phác đồ điều trị - tức là không dựa vào tình trạng nội tiết, nội mạc và sức khỏe tổng thể của người phụ nữ - thì khả năng phôi làm tổ sẽ không cao.Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng có thể chuyển phôi trữ. Trong một số tình huống, như khi số lượng phôi rất ít hoặc chất lượng phôi không đảm bảo sau rã đông, bác sĩ buộc phải chọn giải pháp chuyển phôi tươi.

8. Những yếu tố quyết định khả năng thành công khi chuyển phôi

Để thực hiện thành công một ca chuyển phôi và đạt được hiệu quả tốt nhất, phù hợp phôi và cơ thể sức khỏe của người phụ nữ thì sẽ cần đến một bác sĩ có kinh nghiệm chứ không phải là kỹ thuật đúng không ạ?

PGS.TS.BS Hoàng Thị Diễm Tuyết trả lời: Chuyển phôi là bước cuối cùng trong quy trình thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), và cũng là khâu mang tính quyết định đến việc phôi có làm tổ thành công hay không. Hiệu quả của chuyển phôi phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Tình trạng sức khỏe tổng quát, tử cung và nội mạc tử cung của người phụ nữ; Chất lượng của phôi được tạo ra trong phòng lab; Tay nghề của bác sĩ lâm sàng cũng như độ chính xác của kỹ thuật viên - kỹ sư phôi học trong việc xử lý và chuyển phôi đúng thời điểm, đúng vị trí. Do đó, khi quyết định chuyển phôi, người bệnh nên lựa chọn những bệnh viện - cơ sở y tế uy tín, có đội ngũ chuyên môn vững vàng và được trang bị đầy đủ các phương tiện kỹ thuật hiện đại. Đây là yếu tố quan trọng để tối ưu hóa tỷ lệ thành công của thụ tinh trong ống nghiệm.

Chân thành cảm ơn Merk Việt Nam đã đồng hành cùng Bệnh viện Hùng Vương và AloBacsi trong chương trình này!

Chương trình Radar Sản phụ khoa do Bệnh viện Hùng Vương phối hợp cùng AloBacsi thực hiện, phát sóng định kỳ vào thứ 4 của tuần 1 và tuần 3 mỗi tháng trên các nền tảng của AloBacsi và Bệnh viện Hùng Vương.

Vui lòng đánh giá mức độ hài lòng

Chuyển phôi tươi hay phôi trữ: Lựa chọn nào tối ưu khi làm IVF? - Bệnh viện Hùng Vương