Sinh mổ theo chỉ định: quy trình đầy đủ và chăm sóc vết mổ sau sinh

1. Nguyên nhân khiến tỷ lệ mổ lấy thai ở Việt Nam gia tăng

Tỷ lệ mổ lấy thai ở Việt Nam tăng gấp 3 lần, từ 12% năm 2005 lên 37% vào năm 2022, do rất nhiều sản phụ yêu cầu mổ chủ động. Những nguyên nhân nào khiến tỷ lệ mổ lấy thai tăng ạ?

BS.CK2 Trần Thị Thanh Thủy - Trưởng khoa Hậu phẫu - Bệnh viện Hùng Vương trả lời: Khi xã hội phát triển, nhiều cơ sở y tế được xây dựng nên việc đi khám thai sẽ thuận lợi hơn. Bên cạnh đó, các mẹ bầu luôn quan tâm và ý thức về chăm sóc sức khỏe cho mẹ và thai nhi, khi phát hiện những thai kỳ bất thường, bác sĩ sẽ có những chỉ định y khoa cần thiết thì tỷ lệ mổ sinh cũng sẽ gia tăng. Thời điểm mổ sinh có thể được sản phụ yêu cầu, tuy nhiên bác sĩ sẽ tuân theo những chỉ định sản khoa để quyết định việc mổ sinh cho thai phụ an toàn. Trong trường hợp sản phụ yêu cầu mổ sinh nhưng vết mổ cũ và thai nhi chỉ được 37 tuần, điều này sẽ ảnh hưởng đến sức khoẻ của người mẹ. Do đó, chỉ mổ khi thai không có những biến chứng trong thai kỳ, sức khỏe người mẹ ổn định, không phải là một vết mổ mới và có thể theo dõi đến 39 tuần. Lúc này, việc mổ sinh chủ động sẽ tốt hơn cho mẹ và thai nhi.

2. Lợi ích của việc sinh mổ theo đúng chỉ định của bác sĩ

Thưa BS, những lợi ích của sinh mổ khi được thực hiện đúng chỉ định? Và những rủi ro nào sản phụ có thể phải đối diện nếu chọn sinh mổ vì lý do cá nhân?

BS.CK2 Trần Thị Thanh Thủy trả lời: Khi sản phụ muốn mổ sinh vì lý do cá nhân thì bác sĩ cần tìm hiểu lý do của thai phụ. Có thể thai phụ ngại việc theo dõi sinh ngả âm đạo, sợ cuộc chuyển dạ sẽ đau đớn kéo dài. Khi xác định được nguyên nhân, bác sĩ sẽ có những biện pháp giúp mẹ bầu yên tâm như thai phụ sẽ có bài tập chuẩn bị trước chuyển dạ, được tập trong quá trình khám thai tại bệnh viện Hùng Vương. Bên cạnh đó, để việc chuyển dạ thuận lợi thì cần có sự động viên từ gia đình và nhân viên y tế. Trong quá trình chuyển dạ nếu thai phụ đau kéo dài, sẽ có phương pháp giảm đau sản khoa. Nếu trong quá trình theo dõi, sản phụ không sinh được do tim thai em bé yếu hoặc sức khỏe người mẹ có vấn đề. Lúc này, thời điểm mổ sinh là phù hợp. Không những thế, đối với nhóm sinh ngã âm đạo, trong quá trình chuyển dạ sẽ có những rủi ro xảy ra mà bác sĩ phát hiện được qua các phương tiện theo dõi tim thai, cơn gò của em bé hoặc cổ tử cung của người mẹ không chịu mở. Nếu như sinh ngả âm đạo thì cổ tử cung phải mở đến 10cm. Khi cổ tử cung mở và dừng ở mức 4cm hoặc 8cm thì không thể sinh ngã âm đạo. Lúc này, các bác sĩ phải tiến hành phương pháp mổ sinh.

BS.CK2 Trần Thị Thanh Thủy - Trưởng khoa Hậu phẫu - Bệnh viện Hùng Vương chia sẻ những lợi ích của việc sinh mổ theo đúng chỉ định

3. Người mẹ có thể da kề da với trẻ sau sinh mổ

Mổ lấy thai có những chỉ định như thế nào, tại bệnh viện Hùng Vương đã triển khai như thế nào để việc mổ sinh giúp các bà mẹ vẫn có cảm giác thoái mái mà không bị căng thẳng, thưa BS?

BS.CK1 Nguyễn Thị Sa Giang - Phó Trưởng khoa Sản bệnh - Bệnh viện Hùng Vương trả lời: Khi bác sĩ chỉ định mổ lấy thai nghĩa là sản phụ thời điểm đó không thể sinh ngã âm đạo. Có những chỉ định phải mổ chủ động mà không thể chờ chuyển dạ hoặc chuyển dạ không được phải mổ. Khi em bé nằm ngược hoặc nằm ngang hay nhau tiền đạo (bánh nhau) nằm che kín cổ tử cung là những trường hợp sẽ phải mổ sinh. Đối với sản phụ sinh mổ, bệnh viện Hùng Vương đã có những quy trình cải tiến mới như cho em bé da kề da với mẹ ngay sau mổ. Khi thai phụ sinh mổ, bệnh viện đã sắp xếp và đảm bảo vô khuẩn đầy đủ để người chồng hoặc người thân đứng bên cạnh sản phụ trong suốt quá trình mổ. Đó là những điểm nổi bật của bệnh viện Hùng Vương khi sản phụ sinh mổ.

BS.CK1 Nguyễn Thị Sa Giang - Phó Trưởng khoa Sản chia sẻ những quy trình cải tiến sinh mổ tại Bệnh viện Hùng Vương

4. Quy trình sinh mổ tại bệnh viện Hùng Vương như thế nào?

Quy trình sinh mổ tại Bệnh viện Hùng Vương trải qua những bước nào, thưa BS? Những vấn đề có thể gặp phải trên sản phụ sau khi mổ lấy thai là gì ạ?

BS.CK1 Nguyễn Thị Sa Giang trả lời: Tại bệnh viện Hùng Vương khi thai phụ có chỉ định phải mổ lấy thai sẽ thực hiện những bước sau:

- Bác sĩ sẽ giải thích, tư vấn tất cả những nguy cơ, rủi ro có thể xảy ra trong khi mổ và sau cuộc mổ.

- Tiếp đến là quy trình hoàn tất về thủ tục hồ sơ: thai phụ sẽ ký cam đoan đồng ý mổ.

- Thai phụ sẽ được tắm bằng dung dịch vệ sinh trước mổ, rửa bụng bằng dung dịch sát khuẩn.

- Được hướng dẫn nhịn ăn đối với trường hợp mổ chủ động. Mẹ bầu sẽ phải nhịn ăn tối thiểu 8 tiếng trước khi mổ hoặc nhịn uống tối thiểu 2 tiếng trước khi mổ. Vì khi mổ có thể sẽ gây mê, thức ăn trong dạ dày nếu còn sẽ trào vô phổi và gây hội chứng hít sặc rất nguy hiểm.

- Sau khi thai phụ đã nhịn ăn và tới thời gian mổ dự kiến sẽ được đưa tới phòng mổ.

Những vấn đề sau khi mổ thường gặp là nhiễm trùng vết mổ. Ngoài vấn đề nhiễm trùng, sản phụ sinh mổ thường đau hơn sinh ngã âm đạo. Khi đau sản phụ không muốn đi và không dám tắm, chà xung quanh vết mổ. Nếu như thai phụ không đi vì sợ đau mà chỉ nằm một chỗ sẽ tăng nguy cơ tắc ruột hoặc ứ sản dịch gây nhiễm trùng cổ tử cung. Phải cho em bé bú sớm ngay những ngày đầu sau sinh thì sữa sẽ tiết nhanh. Nếu thai phụ bị cảm giác đau chèn ép và không muốn cho con bú thì sữa sẽ tiết ít dần.

Chương trình Radar Sản phụ khoa kỳ 31 với chủ đề “Chăm sóc sau mổ lấy thai - Những điều cần lưu ý”

5. Cách chăm sóc vết mổ cho sản phụ

Chăm sóc vết mổ cho sản phụ sau mổ lấy thai như thế nào, thưa BS? Những sai lầm nào cần tránh trong giai đoạn mới sinh mổ ạ?

BS.CK2 Trần Thị Thanh Thủy trả lời: Để chăm sóc vết mổ sau sinh, sản phụ có thể vận động nhẹ ở khu vực hồi tỉnh với động tác đơn giản như cử động tay, co chân, hạ chân và hít thở. Khi được chuyển về khoa hậu phẫu, sau 6 tiếng sản phụ có thể ngồi dậy và vận động nhẹ. Trong chế độ ăn, cần ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng, trong đó có nhóm đạm như thịt, cá, trứng, sữa và các loại hạt, nhóm rau xanh, trái cây và nhóm tinh bột. Về lượng nước uống sẽ phụ thuộc vào trọng lượng của mỗi người, công thức tính lượng nước theo cân nặng dành cho sản phụ: Cân nặng (kg) X 0.04 Ví dụ cân nặng của mẹ bầu là 50kg X 0.04 = 2. Thai phụ sẽ uống khoảng 2 lít nước mỗi ngày. Nếu uống ít nước sản phụ sẽ thấy nước tiểu vàng đậm và môi sẽ khô. Cách khoảng 3 tiếng đồng hồ, sản phụ cần ra khỏi giường để đi vệ sinh, phải đi tiểu cách 3 tiếng để tránh việc bí tiểu sau sinh. Điều đáng lưu ý, cần cho em bé bú sữa mẹ ngay trong những giờ đầu sau mổ. Sản phụ cần hạn chế nằm nghiêng khi cho em bé bú vì sẽ không thoải mái dẫn đến lượng sữa tiết ra không nhiều. Khi người mẹ ngồi thì có thể cho em bé bú sữa dễ dàng hơn.

Vui lòng đánh giá mức độ hài lòng

Sinh mổ theo chỉ định: quy trình đầy đủ và chăm sóc vết mổ sau sinh - Bệnh viện Hùng Vương